Szwedzkie nowiny w Siedlcach
W sobotę 14 marca 2015 roku w naszym przedszkolu miało miejsce niezwykłe spotkanie, na którym nauczyciele mogli poznać zasady i organizację wychowania przedszkolnego w Szwecji, warto podkreślić, jednego z najlepszych systemów edukacji w Europie.
Gościem specjalnym była Dajana Catherina Modzelewska, Szwedka o polskich korzeniach, nauczyciel wychowania przedszkolnego i lektor języków obcych.
Pani Dajana jest nauczycielem z 5-letnim stażem starającym się przenieść elementy szwedzkiej edukacji na grunt polski. Ponadto jest pasjonatką żeglarstwa, hitchhikingu, wspinaczek górskich, raftingu, historii okresu I i II wojny światowej. Posiada wiele innych zainteresowań, a szczególnie uwielbia podróże auto - stopem dzięki, którym zwiedziła wiele ciekawych miejsc w Europie i nie tylko. Była miedzy innymi w krajach bałkańskich, Gruzji i Rosji, z którymi to regionami związana jest emocjonalnie i chętnie do nich wraca. Zawędrowała też do Maroka, Libanu i Meksyku. Czytanie, kontakty z ludźmi oraz podróże sprzyjają zdobywaniu doświadczeń i wiedzy, którą wykorzystuje na gruncie zawodowym. Wybrała pracę wprzedszkolu bo daje jej możliwość bycia kreatywną, wyjścia poza ramy. Każdy bowiem dzień w przedszkolu jest inny, przynosi coś nowego, uczy pokory i szacunku do drugiego człowieka, uczy optymizmu, zmusza do bycia energicznym i otwartym.
Zespół nauczycieli Akademii Młodego Człowieka, to młoda kadra wciąż poszukująca, która systematycznie doskonali swoje umiejętności. Metody pracy z dziećmi, jakie zostały wdrożone w Akademii, są w pewnej części podobne do proponowanych w edukacji przedszkolnej w Szwecji. Dlatego z wielkim zainteresowaniem słuchałyśmy i uczestniczyłyśmy w warsztatach prowadzonych przez Dajanę Catherinę Modzelewską, która zaprezentowała swoje doświadczenia szwedzkie oraz te, które wdraża w tej chwili w Polsce.
W pierwszej części nasz gość przybliżył panoramę szwedzkiej edukacji przedszkolnej w teorii i już na pierwszy rzut oka można było wywnioskować, że znacznie różni się od polskiej.
W Polsce dzieci objęte wychowaniem przedszkolnym w wieku od 3 do 6 roku życia, a w Szwecji od 1 do 5 roku. Przedszkola szwedzkie są zatem swego rodzaju połączeniem naszego żłobka i przedszkola. Dzieci sześcioletnie uczęszczają do klasy zerowej w szkole, a nauka w klasie pierwszej rozpoczyna się od 7 roku życia. Kształcenie w przedszkolu nie jest obowiązkowe, lecz zalecane i dla każdego chętnego dziecka gmina musi zapewnić miejsce w przedszkolu lub oddziale zerowym. W przedszkolach szwedzkich nie ma kolorowych, pluszowych i plastikowych zabawek a sale nie są przyporządkowane grupie, tylko stanowią przejściowe pracownie, z których korzystają wszystkie dzieci. Programy nauczania i plany działania są wybierane przez państwo, organ prowadzący, czyli gminę i na bieżąco kontrolowane. Jedynie plan pracy tworzą nauczyciele.
Istotny wpływ na wychowanie przedszkolne w Szwecji miał włoski nurt pedagogiki Reggio Emilia. Punktem wyjścia dla tej pedagogiki jest klasyczny obraz człowieka. Oznacza to, że dziecko samo zatroszczy się o swój rozwój osobisty, jeśli pozostawi mu się wolne przestrzenie, wówczas kreatywność dziecka będzie mogła się rozwinąć. W okresie wczesnego rozwoju dziecka kształtuje się jego indywidualność oraz podwaliny tego, kim będzie w przyszłości. Ta myśl zapoczątkowała powstanie programu edukacyjnego opartego na zasadach szacunku, odpowiedzialności, uczestnictwa w życiu społecznym oraz poznawania i odkrywania świata w środowisku przyjaznym i wspierającym dziecko. Inspirację czerpano z teorii M. Montessori, J. Piageta i L. Wygotskiego, a w ostatnich latach również z dzieł takich uczonych jak J. Brunner czy H. Gardner, który jest autorem teorii wielorakiej inteligencji, wprowadzanej również w niektórych polskich szkołach.
Najważniejsza zasada filozofii wychowania, o której mowa, to postrzeganie dziecka jako głównego „aktora” w teatrze, który prowadzi dialog z innymi występującymi. Jednym słowem chodzi o promowanie kompetentnego przedszkolaka, ciekawego świata, gotowego do porządkowania wiedzy. W myśl tego założenia dzieci powinny brać czynny udział w procesie uczenia przez doświadczanie z wykorzystaniem wszystkich zmysłów.
Ważną rolę pełni nauczyciel. Jego zadaniem jest bycie obserwatorem i słuchaczem, który towarzyszy dziecku i pomaga. Istotnym elementem jest dokumentowanie przebiegu nauki dziecka, poprzez notatki, spisane obserwacje, fotografie. Stanowi to punkt wyjścia do dyskusji i tworzenia planów, opartych przede wszystkim na możliwościach rozwojowych dziecka.
Dziecko w przedszkolu szwedzkim jest najważniejsze, ma stworzone warunki do doświadczania, uczenia się przez działanie a także ma możliwość rozwijania swoich zainteresowań przy stałym, czynnym wsparciu nauczycieli. Wszystko w przedszkolu dzieje się zgodnie z opracowanym przez nich „Planem pracy”.
Tworzona dokumentacja pedagogiczna, czyli plan rozwoju i informacje o realizacji oraz osiągniętych efektach, dotyczy każdego dziecka, jest ściśle określona i ma służyć jego rozwojowi oraz gwarantować, że w przedszkolu realizowane są zaplanowane zadania. Aby móc zrealizować taką koncepcję pracy należy organizować w odpowiedni sposób przestrzeń, którą zaprezentowała nam prowadząca warsztaty Dajana Catherina Modzelewska. Organizacja pracy w przedszkolach, o której była mowa na spotkaniu sprzyja realizacji projektów, które my również realizujemy w naszym przedszkolu.
Podane przykłady to jedynie fragment wiedzy na temat organizacji edukacji w Szwecji. Jedno jest pewne, zainspirowało to nas, do rozbudzania w sobie postawy człowieka poszukującego i twórczego. Taka postawa nauczyciela jest niezbędna w rozwijaniu kreatywności samego dziecka. Mimo kilkugodzinnego spotkania bawiliśmy się doskonale. Uczestniczyliśmy w zabawach proponowanych przez prowadzącą, „przeniesionych” prosto ze szwedzkiego przedszkola. Emocje, jakie temu towarzyszyły utwierdziły nas, że warto poszukiwać i doskonalić się tak jak robią to nauczyciele w Szwecji, którzy legitymują się ogromną wiedzą pedagogiczną i psychologiczną. Namiastkę tego o czym była mowa znajdujecie Państwo na naszej stronie na której prezentujemy własne doświadczenia.
Katarzyna Żelichowska